1.      تاریخچه کمیسیون

کمیسیون تخصصی دفاع، امنیت ملی و سیاست خارجی فعالیت خود را از سال 1389 با انتخاب دبیر آغاز نمود. در دو سال ابتدایی، فعالیت‌های این کمیسیون بیشتر معطوف به انتخاب حوزه‌های راهبردی و استخراج طرح‌های کلان ملی ذیل این حوزه‌ها و ساماندهی فرایند و ساختار نظارت بر هزینه‌کرد بودجه تحقیقاتی (نیم تا سه درصد) دستگاه‌های اجرایی حوزه تخصصی کمیسیون بود. از سال 1391 پس از تعریف و تصویب طرح‌های کلان ملی، تمرکز فعالیت‌های کمیسیون بر ساماندهی نظام راهبری و اجرای طرح‌های کلان حوزه کمیسیون قرار گرفت.

همچنین در طول سال‌های اخیر، فعالیت‌های دیگری همچون بازنگری اولویت‌های پژوهش و فنّاوری و طرح‌های کلان کمیسیون بر اساس سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی و تحلیل هزینه‌کرد بودجه تحقیقاتی دستگاه‌های اجرایی کشور در حوزه دفاع، امنیت ملی و سیاست خارجی صورت پذیرفته است.

با توجه به مصوبه بیست و دومین جلسه شورای عالی عنوان کمیسیون تخصصی دفاع، امنیت ملی و سیاست خارجی به کمیسیون تخصصی دفاع، امنیت و سیاست خارجی تغییر کرد.

2. اعضای کمیسیون

2-1. رؤسای کمیسیون

مطابق بند 4 ماده 5 آیین‌نامه کمیسیون‌های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فنّاوری مصوب 21/1/1398، و نسخه های قبلی  آن رئیس کمیسیون تخصصی از میان نمایندگان دستگاه‌های اجرایی عضو کمیسیون با رأی موافق اکثریت کل اعضای کمیسیون تخصصی انتخاب و با حکم رئیس کمیسیون دائمی منصوب می‌شود.

در صدوسی­و یکمین جلسه کمیسیون (مورخ 07/07/97) آقای امیر فرهاد امیری از میان اعضای کمیسیون تخصصی با رأی موافق اکثریت کل اعضای کمیسیون به عنوان رییس کمیسیون انتخاب شدند. قبل از ایشان آقایان مهندس حسین جبل عاملیان رییس مؤسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی دکتر محمدرضا ولوی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر و دکتر ابوطالب شفقت، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر ریاست کمیسیون را بر عهده داشتند.

 

 

2-2. دبیران کمیسیون

مطابق بند 5 ماده 5 آیین‌نامه کمیسیون‌های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فنّاوری مصوب 21/1/1398، دبیر کمیسیون تخصصی که از اعضای کمیسیون محسوب می‌شود با انتخاب و حکم دبیرکل شورای عالی منصوب می‌گردد. اسامی دبیران کمیسیون تخصصی مربوط از ابتدای تشکیل به شرح جدول زیر است:

فهرست اسامی دبیران کمیسیون تخصصی دفاع، امنیت و سیاست خارجی

2-3. اعضای حقوقی کمیسیون

به استناد ماده 6 آیین‌نامه کمیسیون‌های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فنّاوری، فهرست اعضای حقوقی کمیسیون تخصصی دفاع، امنیت و سیاست خارجی به شرح جدول زیر می‌باشد:

فهرست نمایندگان دستگاه‌های اجرایی کمیسیون دفاع، امنیت و سیاست خارجی

 

2-4. اعضای حقیقی کمیسیون

مطابق بند 2 ماده 5 آیین‌نامه کمیسیون‌های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فنّاوری، اشخاص حقیقی پس از انتخاب توسط کمیسیون تخصصی مربوط، با تصمیم کمیسیون دائمی و با حکم دبیر کل شورای عالی به عضویت کمیسیون تخصصی منصوب می‌شوند. بر این اساس فهرست اعضای حقیقی کمیسیون تخصصی دفاع، امنیت و سیاست خارجی به شرح جدول زیر است:

فهرست اعضای حقیقی کمیسیون دفاع، امنیت و سیاست خارجی

 

3. وظایف و اهم فعالیت

کمیسیون تخصصی برای ارائه مشاوره تخصصی در حوزه موضوعات مربوط به کمیسیون دائمی از طریق واکاوی و ارائه توصیه‌های سیاستی مناسب یا گزینه‌های تصمیم‌گیری برای توانمندسازی کمیسیون دائمی در انجام وظایف محول تشکیل می‌شود.

 

·         برگزاری جلسات ماهیانه کمیسیون، ارائه صورتجلسات و پیگیری تحقق مصوبات

·         حضور دبیر کمیسیون در جلسات مرتبط از جمله کمیسیون هماهنگی و جلساتی که از طرف دبیرخانه ارجاع داده می شود

·         تدوین سیاست‌ها و اولویت‌های پژوهش و فناوری و به روزرسانی آنها در حوزه کمیسیون تخصصی؛

·         بررسی و اعلام نظر در خصوص طرح‌های تحقیقاتی ثبت شده در سامانه سمات ملی و نظارت بر همراستا بودن آنها با سیاستها و اولویتهای پژوهش و فناوری و ارایه گزارش های تحلیلی مربوطه؛

·         ارزیابی و تحلیل عملکرد پژوهش و فناوری دستگاههای عضو کمیسیون و بررسی همراستایی عملکرد آنها با سیاست‌ها و اولویت‌های پژوهش و فناوری در حوزه کمیسیون تخصصی و تهیه گزارش‌های تحلیلی مربوطه؛

·         ساماندهی، مدیریت و راهبری طرح های کلان ملی مصوب مرتبط با کمیسیون تخصصی و نظارت بر حسن انجام آنها

·         نظارت و کمک به پیشبرد برنامه ملی آینده‌نگاری در حوزه کمیسیون تخصصی

·         کمک به سیاستگذاری، برنامه¬ریزی و پیگیری اجرای قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش¬بنیان به دبیرخانه

·         نظارت بر اجرایی سازی سیاست های علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری در دستگاه¬های عضو کمیسیون

·         شناسایی مهمترین چالش‌های ملی مرتبط با حوزه کمیسیون تخصصی

·         شناسایی مهمترین نیازهای دستگاههای مرتبط با حوزه کمیسیون تخصصی

·         ترغیب دانشگاهها و مراکز پژوهش و فناوری جهت پاسخگویی به نیازهای دستگاههای مرتبط با حوزه کمیسیون تخصصی

·         مشارکت در تدوین برنامه علم و فناوری 5 ساله (متناسب با برنامه های توسعه کشور) و یکساله جهت رفع چالش‌های تعیین شده و ارائه گزارش عملکرد حوزه تخصصی مرتبط با برنامه‌های مصوب.

·         کمک به تحقق هماهنگی‌های لازم میان دستگاه‌های عضو کمیسیون تخصصی جهت اجرای سیاست‌ها و اولویت‌های پژوهش و فناوری؛

·         رصد، پایش و بررسی فرصت‌ها و چالش‌های (ساختاری، نهادی و ...) توسعه علوم، تحقیقات و فناوری در حوزه کمیسیون تخصصی؛

·         بررسی نظام بودجه‌ریزی و تامین مالی پژوهش و فناوری در کشور و ارایه پیشنهاداتی جهت اصلاح آن و رفع نواقص و کاستی‌ها در حوزه کمیسیون تخصصی؛

·         انجام مطالعات ترازیابی درخصوص سیاست‌ها، قوانین و برنامه‌های علمی و فناورانه دیگر کشورها و ارایه پیشنهادهای لازم در حوزه کمیسیون تخصصی؛

·         پیشنهاد حذف یا تغییر قوانین و مقررات فعلی و تدوین و پیشنهاد قوانین، لوایح، برنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی جدید جهت تسریع توسعه علوم، تحقیقات، فناوری و نوآوری در حوزه کمیسیون تخصصی؛

·         ارایه پیشنهاد در خصوص سیاستگذاری‌های مرتبط با  حقوق مالکیت فکری طرح‌های تحقیقاتی و فناورانه، همکاری‌های فناورانه ملی و بین‌المللی، ادغام‌ها و خریدهای شرکت‌های فناوری‌محور؛

·         ارایه پیشنهاد درخصوص تجاری‌سازی و کاربردی‌سازی دستاوردهای پژوهشی، انتقال و اشاعه فناوری در کشور، توسعه همکاری‌های ملی و بین‌المللی و جذب منابع داخلی و خارجی در زمینه‌های آموزش، تحقیق و فناوری در حوزه کمیسیون تخصصی؛

·         برگزاری نشست و هم اندیشی در مورد موضوعات مهم تخصصی روز، اظهارنظر در امور فنی و تخصصی مرتبط با موضوع کمیسیون تخصصی و ارائه جمع¬بندی از طریق دبیرخانه به مسئولین ذیربط جهت تصمیم‌سازی؛

·         پایش و ارزیابی سیاست‌های کلان علم، فناوری و نوآوری و کمک به بهبود و اجرای این سیاست‌ها و ارایه گزارش‌های تحلیلی مرتبط در حوزه کمیسیون تخصصی؛

·         ارایه مشاوره‌های تخصصی به کمیسیون دائمی از طریق دبیرخانه، تهیه و تدوین گزارش موردی و انجام وظایف محوله دیگر که از سوی دبیرخانه

 

 

4. تعداد جلسات برگزار شده:

 

 

 

 

 

 

 تا پایان اردیبهشت 1398 برابراست با 142جلسه کمیسیون تخصصی.

 5. اهم فعالیت ها، نتایج و دستاوردها

ü      بررسی گزارش پیشرفت طرح های کلان ملی و بروز رسانی شرح خدمات طرح های کلان ملی

ü      بررسی جایگاه کمیسیون در تحقق شعار سال

ü      بررسی اسناد بالادستی از جمله سند گام دوم انقلاب و سند الگوی ایرانی – اسلامی پیشرفت

ü      هم افزایی از طریق برگزاری جلسات مشترک با سایر کمیسیون ها با دستور کار مشترک

ü      بررسی و تایید طرحهای پژوهشی ثبت شده در سامانه سمات ملی

جدول زیر تعداد طرح‏های ثبت شده تأییدشده توسط کمیسیون و اعتبارات پژوهشی پیش‌بینی‌شده و پرداخت‌شده ذیل اولویت‌های کمیسیون را در سال‌های مختلف نشان می‌دهد.

لازم به یادآوری است در سال 93 به دلیل عدم وجود بند قانونی، طرحی در سامانه سمات ثبت نشده است

جدول  تعداد طرح‏ها و اعتبارات پژوهشی کمیسیون تخصصی دفاع، امنیت و سیایت خارجی در سال‌های مختلف