معرفی: تاریخچه، اعضاء و وظایف کمیسیون تخصصی علوم پایه و فناوری های همگرا

 

1.تاریخچه کمیسیون

کمیسیون تخصصی علوم پایه فعالیت خود را از سال 1388 با انتخاب دبیر آغاز نمود. در دو سال ابتدایی، فعالیت ‌های این کمیسیون بیشتر معطوف به انتخاب حوزه ‌های راهبردی و استخراج طرح ‌های کلان ملی ذیل این حوزه‌ ها و ساماندهی فرایند و ساختار نظارت بر هزینه‌ کرد بودجه تحقیقاتی (نیم تا سه­ درصد) دستگاه ‌های اجرایی حوزه کمیسیون بود. از سال 1391 پس از تعریف و تصویب طرح ‌های کلان ملی، تمرکز فعالیت‌ های کمیسیون بر ساماندهی نظام راهبری و اجرای طرح ‌های کلان حوزه کمیسیون قرار گرفت. با توجه به مصوبه بیست ­و دومین جلسه شورای عالی عتف عنوان کمیسیون تخصصی علوم پایه به کمیسیون تخصصی علوم پایه و فناوری­ های همگرا تغییر کرد.

همچنین در طول سال ‌های اخیر، فعالیت‌ های دیگری همچون بازنگری اولویت‌ ها‌ی پژوهش و فناوری و طرح ‌های کلان ملی کمیسیون براساس سیاست ‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی، تحلیل هزینه‌ کرد بودجه تحقیقاتی دستگاه‌ های اجرایی کشور در حوزه علوم­ پایه و استخراج چالش ­ها و ارائه راهکارهای اعتلای علوم پایه صورت پذیرفته است.

با توجه به مصوبه جلسه 215 کمیسیون دائمی مورخ 22/06/1402 دستگاه های اجرایی عضو کمیسیون متناسب با حوزه فعالیت کمیسیون تعریف گردید.

 

2. اعضای کمیسیون

2-1. رؤسای کمیسیون

مطابق بند 4 ماده 5 آیین ‌نامه کمیسیون ‌های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری مصوب 12/12/1392، رییس کمیسیون تخصصی ترجیحاً از میان نمایندگان دستگاه ‌های اجرایی عضو کمیسیون تخصصی با رأی موافق اکثریت کل اعضای کمیسیون تخصصی انتخاب و با حکم رییس کمیسیون دائمی منصوب می‌ شود.

 

رؤسای کمیسیون تخصصی علوم پایه و فناوری ­های همگرا از ابتدا تاکنون

 

وظایف رییس کمیسیون

به استناد ماده 3 دستورالعمل تبیین وظایف کمیسیون­ های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری مصوب 28/05/1402، وظایف رییس کمیسیون به شرح زیر می ­باشد:

1.         مدیریت و راهبری جلسات کمیسیون تخصصی و جمع­ بندی و اتخاذ تصمیم در راستای اجرای وظایف کمیسیون (موضوع ماده 2 دستورالعمل)

2.         تعامل مؤثر با سایر ارکان شورای عالی و مجموعه­ های مرتبط در حوزه علم، فناوری و نوآوری کشور

3.         حضور مؤثر در جلسات کمیسیون دائمی

4.         نظارت بر فرایندهای تصمیم­ گیری کمیسیون تخصصی

5.         تأیید دستور جلسات و صورتجلسات کمیسیون تخصصی

6.         صدور احکام اعضای کارگروه­ های تخصصی ذیل کمیسیون

7.       سایر امور ارجاع شده از طرف دبیرکل شورای عالی

 

2-2. دبیر کمیسیون

مطابق بند 5 ماده 5 آیین ‌نامه کمیسیون ‌های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری مصوب 12/12/1392، دبیر کمیسیون تخصصی که از اعضای کمیسیون محسوب می‌ شود با انتخاب و حکم دبیرکل شورای عالی با حق رأی منصوب می‌ گردد.

دبیران کمیسیون تخصصی علوم پایه و فناوری­ های همگرا از ابتدا تاکنون

 

وظایف دبیر کمیسیون

به استناد ماده 4 دستورالعمل تبیین وظایف کمیسیون ­های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری مصوب 28/05/1402، وظایف دبیر کمیسیون به شرح زیر می ­باشد:

1.         همکاری در مدیریت جلسات کمیسیون تخصصی، جمع­ بندی و اتخاذ تصمیم در راستای اجرای وظایف کمیسیون (موضوع ماده 2 دستورالعمل)

2.         مشارکت در فرآیند انتخاب اعضای حقیقی کمیسیون تخصصی

3.         تنظیم برنامه سالانه جلسات کمیسیون تخصصی با هماهنگی رئیس کمیسیون و ارائه آن به کمیسیون تخصصی

4.         انجام اقدامات لازم جهت برگزاری به موقع و موثر جلسات کمیسیون تخصصی

5.         تنظیم دستور جلسات با هماهنگی رئیس کمیسیون و امضای دعوتنامه

6.         تهیه و تنظیم صورتجلسات کمیسیون تخصصی

7.         مدیریت مطالعات و بررسی ‌های کارشناسانه زیر نظر کمیسیون تخصصی و تهیه و تدوین گزارش‌ های موردی بنا به درخواست دبیرخانه

8.         رسیدگی به امور حضور و غیاب اعضای کمیسیون تخصصی مطابق آیین ­نامه مربوطه

9.         شرکت در جلسات کمیسیون هماهنگی امور علمی، فناوری و نوآوری و کمیسیون دائمی

10.     حضور در جلسات خارج از دبیرخانه ارجاع شده از طرف دبیرخانه و ارایه گزارش‌ جلسه در صورت لزوم

11.     پاسخ به کلیه مکاتبات و انجام امور ارجاعی از سوی دبیرکل شورای عالی

12.     نظارت بر عملکرد و تأیید گزارش ­ها و محتوای تهیه شده توسط کارشناسان

13.     حضور در دبیرخانه مطابق با مفاد مندرج در تفاهم­ نامه

14.   سایر امور ارجاع شده از طرف دبیرخانه

 

 

2-3.  اعضای حقوقی کمیسیون

به استناد ماده 6 آیین‌ نامه کمیسیون‌ های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، فهرست اعضای حقوقی کمیسیون تخصصی علوم پایه و فناوری ­های همگرا به شرح جدول زیر می ‌باشد:

 

فهرست نمایندگان دستگاه های اجرایی کمیسیون تخصصی علوم پایه و فناوری ­های همگرا تاکنون

 

وظایف اعضای حقوقی

به استناد ماده 5 دستورالعمل تبیین وظایف کمیسیون ­های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری مصوب 28/05/1402، وظایف نماینده دستگاه اجرایی (عضو حقوقی) کمیسیون به شرح زیر می ­باشد:

1.         حضور مؤثر در جلسات کمیسیون تخصصی

2.         تعامل مؤثر با مقامات دستگاه متبوع به­ منظور انعکاس نظرات آنان در کمیسیون تخصصی و پیش ­برد و اجرای مصوبات در دستگاه مربوط

3.         مشارکت در فرآیند انتخاب اعضای حقیقی کمیسیون تخصصی

2-4. اعضای حقیقی کمیسیون

مطابق بند 2 ماده 5 آیین‌ نامه کمیسیون ‌های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، دبیرخانه مطابق "شیوه نامه فراخوان و انتخاب اعضای حقیقی کمیسیون های تخصصی شورای عالی عتف" که به تصویب کمیسیون دائمی می رسد، نسبت به انتخاب اعضای حقیقی اقدام خواهد کرد.

دبیرخانه در زمینۀ موضوع فعالیت هر یک از کمیسیون‌ های تخصصی با فراخوان از مراکز علمی دارای مجوز از مراکز ذی ‌صلاح اقدام به تهیه فهرستی از دانشمندان، صاحب ‌نظران و متخصصان برجسته کشور در زمینۀ تخصصی مربوط می ‌نماید. اشخاص حقیقی پس از انتخاب توسط کمیسیون تخصصی مربوط از میان فهرست مذکور، با تصمیم کمیسیون دائمی و با حکم دبیر کل شورای عالی به عضویت کمیسیون تخصصی منصوب می ‌شوند. بر این اساس فهرست اعضای حقیقی کمیسیون تخصصی علوم ­پایه و فناوری ­های همگرا به شرح جدول ذیل است:

 

 

فهرست اعضای حقیقی کمیسیون تخصصی علوم پایه و فناوری ­های همگرا تاکنون

 

3- وظایف و مأموریت­ های کمیسیون تخصصی

کمیسیون تخصصی برای ارائه مشاوره تخصصی در حوزه موضوعات مربوط به کمیسیون دائمی از طریق واکاوی و ارائه توصیه ‌های سیاستی مناسب یا گزینه ‌های تصمیم‌ گیری برای توانمندسازی کمیسیون دائمی در انجام وظایف محول تشکیل می ‌شود.

اهم وظایف

مطابق با ماده 3 آیین ‌نامه کمیسیون ‌های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری اهم وظایف کمیسیون ها عبارتند از:

الف) شناسایی مهمترین چالش ‌های ملی مرتبط با حوزه کمیسیون تخصصی

ب) تدوین برنامه علم و فناوری 5 ساله (متناسب با برنامه ­های توسعه کشور) و یک ­ساله جهت رفع چالش ‌های تعیین شده

ج) ساماندهی، مدیریت و راهبری طرح های کلان ملی مصوب و

د) تهیه و تدوین گزارش عملکرد حوزه تخصصی مرتبط با برنامه‌ های مصوب.

 

سایر مأموریت ­ها

به استناد ماده 2 دستورالعمل تبیین وظایف کمیسیون ­های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری مصوب 28/05/1402، وظایف کمیسیون های تخصصی به شرح زیر می ­باشد. وظایف کمیسیون­ های تخصصی در چهار حوزه زیر طبقه­ بندی می ­شود:

سیاستگذاری و برنامه­ ریزی کلان عتف

- همکاری در اولویت­ بندی و انتخاب طرح­ های اجرایی بلندمدت سرمایه ­گذاری کلان در بخش­ های آموزش، پژوهش و فناوری در حوزه کمیسیون تخصصی

- ساماندهی، مدیریت و راهبری طرح ­های اجرایی بلندمدت سرمایه ­گذاری کلان ملی مصوب مرتبط با کمیسیون تخصصی

- پیشنهاد راهبردها و برنامه ‌‌های کلان توسعه در حوزه‌ های علوم، تحقیقات و فناوری در چارچوب سند چشم ‌انداز و اسناد بالادستی به دبیرخانه

- شناسایی مهمترین چالش ‌های ملی مرتبط با حوزه کمیسیون تخصصی

- تدوین برنامه علم و فناوری پنج ساله (متناسب با برنامه ­های توسعه کشور) و یک­ ساله جهت رفع چالش‌ های تعیین شده

هماهنگی، پایش و ارزیابی

- همکاری در پایش و ارزیابی کلان تحقق اهداف و سیاست ‌های ابلاغی در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری در سطح دستگاه ‌های اجرایی، ستادی و استانی

- نظارت بر حسن انجام طرح ­های اجرایی بلندمدت سرمایه­ گذاری کلان ملی مصوب مرتبط با کمیسیون تخصصی

- بررسی برنامه ­های توسعه ­ای کشور در حوزه ­های علوم، تحقیقات و فناوری و ارائه پیشنهاد جهت اصلاح و رفع کاستی ­ها در حوزه کمیسیون تخصصی

- نظارت بر عملکرد پژوهش و فناوری دستگاه ‌های عضو کمیسیون و تهیه گزارش ­های مرتبط

- بررسی و ارزیابی پیشنهاده­ ها و گزارش ­های ثبت شده در سامانه سمات ملی و نظارت بر هم ­راستایی طرح­ های پژوهش و فناوری دستگاه ­های مشمول با سیاست ­ها و اولویت­ های پژوهش و فناوری مصوب شورای عالی

- تهیه و تدوین گزارش عملکرد حوزه تخصصی مرتبط با برنامه ‌های یک ­ساله و پنج ­ساله مصوب

حمایت و تأمین منابع حوزه ­های عتف

- بررسی نظام بودجه ­ریزی و تأمین منابع مالی در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری و ارائه پیشنهاد جهت اصلاح و رفع کاستی ­ها در حوزه کمیسیون تخصصی

سایر موارد

- ارائه مشاوره تخصصی به کمیسیون دائمی و پشتیبانی مشاوره ­ای از فعالیت­ های دبیرخانه در حوزه ­های تخصصی

- سایر امور ارجاع شده از سوی دبیرخانه و کمیسیون هماهنگی امور علمی، فناوری و نوآوری