معرفی: تاریخچه، اعضاء و وظایف کمیسیون تخصصی امور فرهنگی، اجتماعی، علوم انسانی و اسلامی

 

1. تاریخچه کمیسیون

کمیسیون امور فرهنگی، اجتماعی، علوم­ انسانی و اسلامی از تلفیق دو کمیسیون علوم ­انسانی، معارف اسلامی و هنر، و کمیسیون فرهنگ و تمدن در بیست و دومین جلسه شورای عالی عتف مورخ 23/07/1397 ایجاد شد. کمیسیون تخصصی علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر فعالیت خود را از سال 1388 و کمیسیون تخصصی فرهنگ و تمدن در سال 1389 فعالیت خود را با انتخاب دبیر آغاز نمودند. در دو سال ابتدایی، فعالیت‌ های این دو کمیسیون بیشتر معطوف به انتخاب حوزه ‌های راهبردی و استخراج طرح ‌های کلان ملی ذیل این حوزه ‌ها و ساماندهی فرآیند و ساختار نظارت بر هزینه‌ کرد بودجه تحقیقاتی (نیم تا سه درصد) دستگاه ‌های اجرایی حوزه مربوط بود. از سال 1391 پس از تعریف و تصویب طرح ‌های کلان ملی، تمرکز فعالیت ‌های این دو کمیسیون به ­ویژه کمیسیون علوم ‌انسانی، معارف ‌اسلامی و هنر بر راهبری و اجرای طرح‌ های کلان ملی حوزه کمیسیون قرار گرفت.

همچنین در طول سال‌ های اخیر، فعالیت ‌های دیگری همچون بازنگری اولویت ‌های پژوهش و فناوری و طرح‌ های کلان ملی کمیسیون براساس سیاست ‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی و تحلیل هزینه ‌کرد بودجه تحقیقاتی دستگاه ‌های اجرایی کشور در حوزه فرهنگ، علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر توسط این دو کمیسیون انجام شده است.

 

2. اعضای کمیسیون

1-2. رؤسای کمیسیون

مطابق بند 4 ماده 5 آیین ‌نامه کمیسیون ‌های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری مصوب 12/12/1392، رییس کمیسیون تخصصی ترجیحاً از میان نمایندگان دستگاه‌ های اجرایی عضو کمیسیون تخصصی با رأی موافق اکثریت کل اعضای کمیسیون تخصصی انتخاب و با حکم رییس کمیسیون دائمی منصوب می ‌شود.

 

رییس کمیسیون تخصصی علوم ­انسانی، معارف اسلامی و هنر از ابتدا تا زمان ادغام

 

رییس کمیسیون تخصصی فرهنگ و تمدن از ابتدا تا زمان ادغام

رییس کمیسیون تخصصی امور فرهنگی، اجتماعی، علوم­انسانی و اسلامی و هنر از ابتدا تا خرداد ماه سال 1401

 

2-2. دبیر کمیسیون

مطابق بند 5 ماده 5 آیین‌ نامه کمیسیون‌ های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری مصوب 12/12/1392، دبیر کمیسیون تخصصی که از اعضای کمیسیون محسوب می‌ شود با انتخاب و حکم دبیرکل شورای عالی با حق رأی منصوب می‌ گردد. اسامی دبیران کمیسیون ‌های تخصصی مربوط از ابتدای تشکیل به شرح جدول زیر است:

دبیران کمیسیون تخصصی علوم­انسانی، معارف اسلامی و هنر از ابتدا تا زمان ادغام

 

دبیران کمیسیون تخصصی فرهنگ و تمدن از ابتدا تا زمان ادغام

 

 

دبیران کمیسیون تخصصی امور فرهنگی، اجتماعی، علوم­انسانی و اسلامی و هنر از ابتدا تا خرداد ماه سال 1401

 

2-3. اعضای حقوقی کمیسیون

به استناد ماده 6 آیین ‌نامه کمیسیون‌ های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، فهرست اعضای حقوقی کمیسیون تخصصی امور فرهنگی، اجتماعی و علوم انسانی و اسلامی به شرح جدول زیر می ‌باشد:

فهرست نمایندگان دستگاه های اجرایی کمیسیون تخصصی امور فرهنگی، اجتماعی و علوم انسانی و اسلامی تا خرداد ماه سال 1401

 2-4.  اعضای حقیقی کمیسیون

مطابق بند 2 ماده 5 آیین ‌نامه کمیسیون‌ های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، دبیرخانه مطابق "شیوه نامه فراخوان و انتخاب اعضای حقیقی کمیسیون های تخصصی شورای عالی عتف" که به تصویب کمیسیون دائمی می رسد، نسبت به انتخاب اعضای حقیقی اقدام خواهد کرد.

دبیرخانه در زمینۀ موضوع فعالیت هر یک از کمیسیون‌ های تخصصی با فراخوان از مراکز علمی دارای مجوز از مراکز ذی‌ صلاح اقدام به تهیه فهرستی از دانشمندان، صاحب‌ نظران و متخصصان برجسته کشور در زمینۀ تخصصی مربوط می ‌نماید. اشخاص حقیقی پس از انتخاب توسط کمیسیون تخصصی مربوط از میان فهرست مذکور، با تصمیم کمیسیون دائمی و با حکم دبیر کل شورای عالی به عضویت کمیسیون تخصصی منصوب می شوند. بر این اساس فهرست اعضای حقیقی کمیسیون تخصصی امور فرهنگی، اجتماعی و علوم‌انسانی و اسلامی به شرح جدول ذیل است:

فهرست اعضای حقیقی کمیسیون تخصصی امور فرهنگی، اجتماعی و علوم انسانی و اسلامی تا پایان خرداد ماه سال 1401

 

3.  وظایف و مأموریت ­ها

کمیسیون تخصصی برای ارائه مشاوره تخصصی در حوزه موضوعات مربوط به کمیسیون دائمی از طریق واکاوی و ارائه توصیه های سیاستی مناسب یا گزینه ‌های تصمیم‌ گیری برای توانمندسازی کمیسیون دائمی در انجام وظایف محول تشکیل می ‌شود.

1-3.  اهم وظایف

مطابق با ماده 3 آیین‌ نامه کمیسیون‌ های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری اهم وظایف کمیسیون­ ها عبارتند از:

الف) شناسایی مهمترین چالش ‌های ملی مرتبط با حوزه کمیسیون تخصصی؛

ب) تدوین برنامه علم و فناوری 5 ساله (متناسب با برنامه ­های توسعه کشور) و یک­ ساله جهت رفع چالش ‌های تعیین شده؛

ج) ساماندهی، مدیریت و راهبری طرح­ های کلان ملی مصوب و

د) تهیه و تدوین گزارش عملکرد حوزه تخصصی مرتبط با برنامه‌ های مصوب.

 

2-3. سایر مأموریت ­ها

علاوه بر وظایفی که در آیین ‌نامه کمیسیون ‌های تخصصی ذکر شده است شورای عالی عتف، کمیسیون دائمی و دبیرخانه شورای عالی دارای وظایف و مأموریت ­های بسیاری است که در قوانین و آیین ­نامه ­های مختلف به آنها اشاره شده است و کمیسیون­ های تخصصی در اجرای این مأموریت ­ها نیز به کمیسیون دائمی و دبیرخانه شورا کمک می ­کنند که عبارتند از:

1- برگزاری جلسات ماهیانه کمیسیون، ارائه صورتجلسات و پیگیری تحقق مصوبات؛

2- حضور دبیر کمیسیون در جلسات مرتبط از جمله کمیسیون هماهنگی و جلساتی که از طرف دبیرخانه ارجاع داده می ­شود؛

3- تدوین سیاست ‌ها و اولویت ‌های پژوهش و فناوری و به­ روزرسانی آنها در حوزه کمیسیون تخصصی؛

4- کمک به تحقق هماهنگی ‌های لازم میان دستگاه ‌های عضو کمیسیون تخصصی جهت اجرای سیاست ‌ها و اولویت‌ های پژوهش و فناوری؛

5- بررسی و اعلام نظر درخصوص طرح ‌های تحقیقاتی ثبت شده در سامانه سمات ملی و نظارت بر همراستا بودن آنها با سیاست ­ها و اولویت­ های پژوهش و فناوری و ارایه گزارش ­های تحلیلی مربوطه؛

6- ارزیابی و تحلیل عملکرد پژوهش و فناوری دستگاه­ های عضو کمیسیون و بررسی همراستایی عملکرد آنها با سیاست‌ ها و اولویت‌ های پژوهش و فناوری در حوزه کمیسیون تخصصی و تهیه گزارش‌ های تحلیلی مربوطه؛

7- شناسایی مهمترین نیازهای دستگاه ­های مرتبط با حوزه کمیسیون تخصصی؛

8- ترغیب دانشگاه­ ها و مراکز پژوهش و فناوری جهت پاسخگویی به نیازهای دستگاه ­های مرتبط با حوزه کمیسیون تخصصی؛

9- پایش و ارزیابی سیاست ‌های کلان علم، فناوری و نوآوری و کمک به بهبود و اجرای این سیاست ‌ها و ارایه گزارش‌ های تحلیلی مرتبط در حوزه کمیسیون تخصصی؛

10- رصد، پایش و بررسی فرصت ‌ها و چالش ‌های (ساختاری، نهادی و ...) توسعه علوم، تحقیقات و فناوری در حوزه کمیسیون تخصصی؛

11- نظارت و کمک به پیشبرد برنامه ملی آینده ‌نگاری در حوزه کمیسیون تخصصی؛

12- کمک به سیاستگذاری، برنامه ­ریزی و پیگیری اجرای قانون حمایت از شرکت ­ها و مؤسسات دانش­ بنیان به دبیرخانه؛

13- نظارت بر اجرایی ­سازی سیاست ­های علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری در دستگاه های عضو کمیسیون؛

14- بررسی نظام بودجه ‌ریزی و تأمین مالی پژوهش و فناوری در کشور و ارایه پیشنهاداتی جهت اصلاح آن و رفع نواقص و کاستی ‌ها در حوزه کمیسیون تخصصی؛

15- انجام مطالعات ترازیابی درخصوص سیاست ‌ها، قوانین و برنامه ‌های علمی و فناورانه دیگر کشورها و ارایه پیشنهادهای لازم در حوزه کمیسیون تخصصی؛

16- پیشنهاد حذف یا تغییر قوانین و مقررات فعلی و تدوین و پیشنهاد قوانین، لوایح، برنامه ‌ها، دستورالعمل‌ ها و آیین‌ نامه‌ های اجرایی جدید جهت تسریع توسعه علوم، تحقیقات، فناوری و نوآوری در حوزه کمیسیون تخصصی؛

17- ارایه پیشنهاد درخصوص سیاستگذاری ‌های مرتبط با حقوق مالکیت فکری طرح ‌های تحقیقاتی و فناورانه، همکاری ‌های فناورانه ملی و بین ‌المللی، ادغام ‌ها و خریدهای شرکت‌ های فناوری ‌محور؛

18- ارایه پیشنهاد درخصوص تجاری ‌سازی و کاربردی‌ سازی دستاوردهای پژوهشی، انتقال و اشاعه فناوری در کشور، توسعه همکاری ‌های ملی و بین‌ المللی و جذب منابع داخلی و خارجی در زمینه‌ های آموزش، تحقیق و فناوری در حوزه کمیسیون تخصصی؛

19- برگزاری نشست و هم ­اندیشی در مورد موضوعات مهم تخصصی روز، اظهارنظر در امور فنی و تخصصی مرتبط با موضوع کمیسیون تخصصی و ارائه جمع بندی از طریق دبیرخانه به مسئولین ذیربط جهت تصمیم ‌سازی.